Türk Medeni Kanunu – Aile Hukuku
2. Kitap 1. Kısım 1. Bölüm: Aile Hukuku – Evlilik Hukuku – Evlenme |
İKİNCİ KİTAP BİRİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Nişanlanma Madde 118.- Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur. B. Nişanlılığın hükümleri I. Dava hakkının bulunmaması Madde 119.- Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez. II. Nişanın bozulmasının sonuçları 1. Maddî tazminat 2. Manevî tazminat III. Hediyelerin geri verilmesi Madde 122.- Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. IV. Zamanaşımı Madde 123.- Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. İKİNCİ AYIRIM A. Ehliyetin koşulları I. Yaş Madde 124.- Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. II. Ayırt etme gücü Madde 125.- Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez. III. Yasal temsilcinin izni 1. Küçükler hakkında 2. Kısıtlılar hakkında 3. Mahkemeye başvurma B. Evlenme engelleri I. Hısımlık Madde 129.- Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır: 1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında, II. Önceki evlilik 1. Sona erdiğinin ispatı b. Gaiplik durumunda 2. Kadın için bekleme süresi III. Akıl hastalığı Madde 133.- Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler. ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Başvuru I. Başvuru makamı Madde 134.- Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar. II. Şekli Madde 135.- Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır. III. Belgeler Madde 136.- Erkek ve kadından her biri, nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük veya kısıtlı ise ayrıca yasal temsilcisinin imzası onaylanmış yazılı izin belgesini ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır. IV. Başvurunun incelenmesi ve reddi Madde 137.- Evlendirme memuru, evlenme başvurusunu ve buna eklenmesi gereken belgeleri inceler. Başvuruda bir noksanlık görürse bunu tamamlar veya tamamlattırır. V. Redde itiraz ve yargılama usulü Madde 138.- Evleneceklerden her biri evlendirme memurunun ret kararına karşı mahkemeye başvurabilir. İtiraz, evrak üzerinde incelenip kesin karara bağlanır. B. Evlenme töreni ve tescil I. Koşulları 1. Evlenme izni 2. Evlenmenin yapılamaması II. Yapılışı 1. Tören yeri 2. Törenin şekli 3. Aile cüzdanı ve dinî tören C. Yönetmelik Madde 144.- Evlenme işlemi, evlenme kütüğü, evlenmeye ilişkin yazışma ve evlenme ile ilgili diğer konular yönetmelikle düzenlenir. DÖRDÜNCÜ AYIRIM A. Mutlak butlan I. Sebepleri Madde 145.- Aşağıdaki hâllerde evlenme mutlak butlanla batıldır: 1. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması, II. Dava açma görevi ve hakkı Madde 146.- Mutlak butlan davası, Cumhuriyet savcısı tarafından re’sen açılır. III. Dava hakkının sınırlanması veya kalkması Madde 147.- Sona ermiş bir evliliğin mutlak butlanı Cumhuriyet savcısı tarafından re’sen dava edilemez; fakat her ilgili, mutlak butlanın karar altına alınmasını isteyebilir. B. Nisbî butlan I. Eşlerin dava hakkı 1. Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk 2. Yanılma 3. Aldatma 4. Korkutma 5. Hak düşürücü süre II. Yasal temsilcinin dava hakkı Madde 153.- Küçük veya kısıtlı, yasal temsilcisinin izni olmadan evlenirse, izni alınmayan yasal temsilci evlenmenin iptalini dava edebilir. C. Butlanı gerektirmeyen sebepler I. Bekleme süresine uymama Madde 154.- Kadının bekleme süresi bitmeden evlenmesi, evlenmenin butlanını gerektirmez. II. Şekil kurallarına uymama Madde 155.- Evlendirmeye yetkili memur önünde yapılmış olan bir evliliğin kanunun diğer şekil kurallarına uyulmaması sebebiyle butlanına karar verilemez. D. Butlan kararı I. Genel olarak Madde 156.- Batıl bir evlilik ancak hâkimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan hâlinde bile evlenme, hâkimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur. II. Sonuçları 1. Çocuklar yönünden 2. Eşler yönünden E. Mirasçıların dava hakkı Madde 159.- Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilirler. Dava sonucunda evlenme sırasında iyiniyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakları da kaybeder. F. Yetki ve yargılama usulü Madde 160.- Evlenmenin butlanı davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır. |
|
161 – 184 |
2. Kitap 1. Kısım 2. Bölüm: Aile Hukuku – Evlilik Hukuku – Boşanma |
İKİNCİ BÖLÜM A. Boşanma sebepleri I. Zina Madde 161.- Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. II. Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış Madde 162.- Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir. III. Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme Madde 163.- Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir. IV. Terk Madde 164.- Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır. V. Akıl hastalığı Madde 165.- Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. VI. Evlilik birliğinin sarsılması Madde 166.- Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. B. Dava I. Konusu Madde 167.- Boşanma davası açmaya hakkı olan eş, dilerse boşanma, dilerse ayrılık isteyebilir. II. Yetki Madde 168.- Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. III. Geçici önlemler Madde 169.- Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır. C. Karar I. Boşanma veya ayrılık Madde 170.- Boşanma sebebi ispatlanmış olursa, hâkim boşanmaya veya ayrılığa karar verir. II. Ayrılık süresi Madde 171.- Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar. III. Ayrılık süresinin bitimi Madde 172.- Süre bitince ayrılık durumu kendiliğinden sona erer. IV. Boşanan kadının kişisel durumu Madde 173.- Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir. V. Boşanmada tazminat ve nafaka 1. Maddî ve manevî tazminat 2. Yoksulluk nafakası 3. Tazminat ve nafakanın ödenme biçimi 4. Yetki 5. Zamanaşımı VI. Mal rejiminin tasfiyesi 1. Boşanma hâlinde 2. Ayrılık hâlinde VII. Miras hakları Madde 181.- Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler. VIII. Çocuklar bakımından ana ve babanın hakları 1. Hâkimin takdir yetkisi 2. Durumun değişmesi D. Boşanmada yargılama usulü Madde 184.- Boşanmada yargılama, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tâbidir: |
|
185 – 201 |
2. Kitap 1. Kısım 3. Bölüm: Aile Hukuku – Evlilik Hukuku – Evliliğin genel hükümleri |
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM A. Haklar ve yükümlülükler I. Genel olarak Madde 185.- Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur. II. Konutun seçimi, birliğin yönetimi ve giderlere katılma Madde 186.- Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. III. Kadının soyadı Madde 187.- Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme me-muruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir. B. Birliğin temsili I. Eşlerin temsil yetkisi Madde 188.- Eşlerden her biri, ortak yaşamın devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil eder. II. Sorumluluk Madde 189.- Birliği temsil yetkisinin kullanıldığı hâllerde, eşler üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumlu olurlar. III. Temsil yetkisinin kaldırılması veya sınırlanması Madde 190.- Eşlerden biri birliği temsil yetkisini aşar veya bu yetkiyi kullanmada yetersiz kalırsa hâkim, diğer eşin istemi üzerine temsil yetkisini kaldırabilir veya sınırlayabilir. İstemde bulunan eş, temsil yetkisinin kaldırıldığını veya sınırlandığını, üçüncü kişilere sadece kişisel duyuru yoluyla bildirebilir. IV. Temsil yetkisinin geri verilmesi Madde 191.- Temsil yetkisinin kaldırılmasına veya sınırlanmasına ilişkin karar, koşullar değiştiğinde eşlerden birinin istemi üzerine hâkim tarafından değiştirilebilir. C. Eşlerin meslek ve işi Madde 192.- Eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir. Ancak, meslek ve iş seçiminde ve bunların yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulur. D. Eşlerin hukukî işlemleri I. Genel olarak Madde 193.- Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, eşlerden her biri diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukukî işlemi yapabilir. II. Aile konutu Madde 194.- Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. E. Birliğin korunması I. Genel olarak Madde 195.- Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa düşülmesi hâlinde, eşler ayrı ayrı veya birlikte hâkimin müdahalesini isteyebilirler. II. Eşler birlikte yaşarken Madde 196.- Eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirler. III. Birlikte yaşamaya ara verilmesi Madde 197.- Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir. IV. Borçlulara ait önlemler Madde 198.- Eşlerden biri, birliğin giderlerine katılma yükümlülüğünü yerine getirmezse, hâkim onun borçlularına, ödemeyi tamamen veya kısmen diğer eşe yapmalarını emredebilir. V. Tasarruf yetkisinin sınırlanması Madde 199.- Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, belirleyeceği malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir. VI. Durumun değişmesi Madde 200.- Koşullar değiştiğinde hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine kararında gerekli değişikliği yapar veya sebebi sona ermişse alınan önlemi kaldırır. VII. Yetki Madde 201.- Evlilik birliğinin korunmasına yönelik önlemler konusunda yetkili mahkeme eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir. |
|
202 – 281
|
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Yasal mal rejimi Madde 202.- Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. B. Mal rejimi sözleşmesi I. Sözleşmenin içeriği Madde 203.- Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler. II. Sözleşme ehliyeti Madde 204.- Mal rejimi sözleşmesi, ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir. III. Sözleşmenin şekli Madde 205.- Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler. C. Olağanüstü mal rejimi I. Eşlerden birinin istemi ile 1. Karar Eşlerden biri ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun ise, onun yasal temsilcisi de bu sebebe dayanarak mal ayrılığına karar verilmesini isteyebilir. 2. Yetki 3. Mal ayrılığına geçişten dönme II. Cebrî icra hâlinde 1. İflâsta 2. Hacizde 3. Eski rejime dönme III. Önceki rejimin tasfiyesi Madde 212.- Mal ayrılığına geçildiği takdirde, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, eşler arasında önceki mal rejiminin tasfiyesi, bu rejime ilişkin hükümlere göre yapılır. D. Alacaklıların korunması Madde 213.- Mal rejiminin kurulması, değiştirilmesi veya önceki rejimin tasfiyesi, eşlerden birinin veya ortaklığın alacaklılarının, üzerinden haklarını alabilecekleri malları sorumluluk dışında bırakamaz. E. Mal rejiminin tasfiyesi davalarında yetki Madde 214.- Eşler veya mirasçılar arasında bir mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalarda, aşağıdaki mahkemeler yetkilidir: F. Bir eşin mallarının diğeri tarafından yönetimi Madde 215.- Eşlerden birinin açık veya örtülü olarak mallarının yönetimini diğer eşe bırakması hâlinde, aksi kararlaştırılmış olmadıkça vekâlet hükümleri uygulanır. G. Envanter Madde 216.- Eşlerden her biri, diğerinden her zaman mallarının envanterinin resmî senetle yapılmasını isteyebilir. H. Eşler arasındaki borçlar İKİNCİ AYIRIM A. Mülkiyet I. Kapsamı Madde 218.- Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. II. Edinilmiş mallar Madde 219.- Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. III. Kişisel mallar 1. Kanuna göre 2. Sözleşmeye göre IV. İspat Madde 222.- Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. B. Yönetim, yararlanma ve tasarruf Madde 223.- Her eş, yasal sınırlar içerisinde kişisel malları ile edinilmiş mallarını yönetme, bunlardan yararlanma ve bunlar üzerinde tasarrufta bulunma hakkına sahiptir. C. Üçüncü kişilere karşı sorumluluk Madde 224.- Eşlerden her biri kendi borçlarından bütün malvarlığıyla sorumludur. D. Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye I. Sona erme anı Madde 225.- Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. II. Malların geri alınması ve borçlar 1. Genel olarak 2. Değer artış payı III. Eşlerin paylarının hesaplanması 1. Kişisel malların ve edinilmiş malların ayrılması 2. Eklenecek değerler 3. Kişisel mallar ile edinilmiş mallar arasında denkleştirme 4. Artık değer IV. Değerin belirlenmesi 1. Sürüm değeri 2. Gelir değeri b. Özel hâller 3. Değerlendirme anı V. Artık değere katılma 1. Kanuna göre 2. Sözleşmeye göre b. İptal, boşanma veya mahkeme kararıyla mal ayrılığında VI. Katılma alacağının ve değer artış payının ödenmesi 1. Ödeme ve ertelenmesi 2. Aile konutu ve ev eşyası 3. Üçüncü kişilere karşı dava ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Yönetim, yararlanma ve tasarruf Madde 242.- Mal ayrılığı rejiminde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. B. Diğer hükümler Madde 243.- İspat, borçlardan sorumluluk ve paylı mülkün özgülenmesi konularında paylaşmalı mal ayrılığı rejimine ilişkin hükümler uygulanır. DÖRDÜNCÜ AYIRIM A. Yönetim, yararlanma ve tasarruf I. Genel olarak Madde 244.- Eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. II. İspat Madde 245.- Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. B. Borçlardan sorumluluk Madde 246.- Eşlerden her biri, kendi borçlarından bütün malvarlığıyla sorumludur. C. Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye I. Sona erme anı Madde 247.- Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. II. Malların geri alınması ve paylı malın verilmesi 1. Genel olarak 2. Katkıdan doğan hak III. Aileye özgülenen mallar 1. Kural 2. Paylaşmaya aykırı davranışlar 3. Paylaştırma isteminin reddi 4. Paylaştırma yöntemi IV. Aile konutu ve ev eşyası 1. İptal veya boşanma hâlinde 2. Ölüm hâlinde BEŞİNCİ AYIRIM A. Mülkiyet I. Kapsamı Madde 256.- Mal ortaklığı rejimi, ortaklık malları ile eşlerin kişisel mallarını kapsar. II. Ortaklık malları 1. Genel mal ortaklığı 2. Sınırlı mal ortaklığı b. Diğer mal ortaklıkları III. Kişisel mallar Madde 260.- Kişisel mallar, mal rejimi sözleşmesi, üçüncü kişinin karşılıksız kazandırması veya kanunla belirlenir. IV. İspat Madde 261.- Bir eşin kişisel malı olduğu ispatlanmadıkça tüm malvarlığı değerleri ortaklık malı sayılır. B. Yönetim ve tasarruf I. Ortaklık mallarında 1. Olağan yönetim 2. Olağanüstü yönetim 3. Ortaklık malları ile meslek veya sanat icrası 4. Mirasın kabulü veya reddi 5. Sorumluluk ve yönetim giderleri II. Kişisel mallar Madde 267.- Eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi kişisel mallarını yönetme ve bunlar üzerinde tasarrufta bulunma hakkına sahiptir. C. Üçüncü kişilere karşı sorumluluk I. Ortaklık borçları Madde 268.- Eşlerden her biri, aşağıdaki borçlardan kişisel malları ve ortaklık mallarıyla sorumludur: II. Kişisel borçlar Madde 269.- Her eş, diğer bütün borçlardan kendi kişisel mallarıyla ve ortaklık mallarının değerinin yarısı kadarıyla sorumlu tutulur. D. Eşler arasındaki borçlar Madde 270.- Mal rejimi eşler arasındaki borçların muaccel olmasını önlemez. Bununla beraber bir borcun yerine getirilmesi borçlu eşi, evlilik birliğini tehlikeye düşürecek derecede önemli güçlüklere sokacaksa, bu eş ödeme için süre isteyebilir. Durum ve koşullar gerektiriyorsa hâkim, istemde bulunan eşi güvence göstermekle yükümlü tutar. E. Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye I. Sona erme anı Madde 271.- Mal rejimi eşlerden birinin ölümü, diğer bir mal rejiminin kabul edilmesi veya eşlerden biri hakkında iflâsın açılmasıyla son bulur. II. Kişisel mala ekleme Madde 272.- Eşlerden birine sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumlarınca yapılmış olan toptan ödemeler veya iş gücünün kaybı dolayısıyla ödenmiş olan tazminat, toptan ödeme veya tazminat yerine ilgili sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumunca uygulanan usule göre ömür boyunca irat bağlanmış olsaydı, mal rejiminin sona erdiği tarihte bundan sonraki döneme ait iradın peşin sermayeye çevrilmiş değeri ne olacak idiyse, tasfiyede o miktarda kişisel mal olarak hesaba katılır. III. Kişisel mal ile ortaklık malı arasındaki denkleştirme Madde 273.- Bir eşin kişisel mallara ilişkin borçları, ortaklık mallarından veya ortaklık mallarına ilişkin borçları kişisel mallarından ödenmiş ise; tasfiye sırasında denkleştirme istenebilir. IV. Değer artış payı Madde 274.- Bir eşin kişisel malı veya ortaklık malıyla bir başka mal kesimine giren malvarlığı değerinin edinilmesi, iyileştirilmesi veya korunmasına katkıda bulunulmuşsa, edinilmiş mallara katılma rejiminde değer artış payına ilişkin hükümler uygulanır. V. Değer belirlenmesi Madde 275.- Mal rejimi sona erince, mevcut ortaklık mallarının değerlendirilmesinde tasfiye anı esas alınır. VI. Paylaşma 1. Ölüm veya diğer bir mal rejiminin kabulü hâlinde 2. Diğer hâllerde VII. Paylaşma usulü 1. Kişisel mallar 2. Aile konutu ve ev eşyası 3. Diğer malvarlığı değerleri 4. Diğer paylaşma kuralları |
|
282 – 363 |
2. Kitap 2. Kısım 1. Bölüm: Aile Hukuku – Hısımlık – Soybağının kurulması |
İKİNCİ KİTAP İKİNCİ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Genel olarak soybağının kurulması Madde 282.- Çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur. B. Davada yetki ve yargılama usulü I. Yetki Madde 283.- Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır. II. Yargılama usulü Madde 284.- Soybağına ilişkin davalarda, aşağıdaki kurallar saklı kalmak kaydıyla Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uygulanır: İKİNCİ AYIRIM A. Babalık karinesi Madde 285.- Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır. B. Soybağının reddi I. Dava hakkı Madde 286.- Koca, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava ana ve çocuğa karşı açılır. II. İspat 1. Evlilik içinde ana rahmine düşme 2. Evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşme III. Hak düşürücü süreler Madde 289.- Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl, her hâlde doğumdan başlayarak beş yıl içinde açmak zorundadır. C. Karinelerin çakışması Madde 290.- Çocuk evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğmuş ve ana da bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır. D. Diğer ilgililerin dava hakkı Madde 291.- Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir. E. Sonradan evlenme I. Koşulu Madde 292.- Evlilik dışında doğan çocuk, ana ve babasının birbiriyle evlenmesi hâlinde kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olur. II. Bildirim Madde 293.- Eşler, evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında veya evlenmeden sonra, yerleşim yerlerindeki veya evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memuruna bildirmek zorundadırlar. III. İtiraz ve iptal Madde 294.- Ana ve babanın yasal mirasçıları, çocuk ve Cumhuriyet savcısı sonradan evlenme yoluyla soybağının kurulmasına itiraz edebilirler. İtiraz eden, kocanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür. ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Tanıma I. Koşulları ve şekli Madde 295.- Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. II. Bildirim Madde 296.- Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyetnameyi açan hâkim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir. III. İptal davası 1. Tanıyanın dava hakkı 2. İlgililerin dava hakkı b. İspat yükü 3. Hak düşürücü süreler B. Babalık hükmü I. Dava hakkı Madde 301.- Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini ana ve çocuk isteyebilirler. II. Karine Madde 302.- Davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır. III. Hak düşürücü süreler Madde 303.- Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer. IV. Ananın malî hakları Madde 304.- Ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki giderlerin karşılanmasını isteyebilir: DÖRDÜNCÜ AYIRIM A. Küçüklerin evlât edinilmesi I. Genel koşulları Madde 305.- Bir küçüğün evlât edinilmesi, evlât edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır. II. Birlikte evlât edinme Madde 306.- Eşler, ancak birlikte evlât edinebilirler; evli olmayanlar birlikte evlât edinemezler. III. Tek başına evlât edinme Madde 307.- Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir. IV. Küçüğün rızası ve yaşı Madde 308.- Evlât edinilenin, evlât edinenden en az onsekiz yaş küçük olması şarttır. V. Ana ve babanın rızası 1.Şekil 2. Zamanı 3. Rızanın aranmaması b. Karar B. Erginlerin ve kısıtlıların evlât edinilmesi Madde 313.- Evlât edinenin altsoyu bulunmaması koşuluyla, ergin veya kısıtlı aşağıdaki hâllerde evlât edinilebilir: C. Hükümleri Madde 314.- Ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülükler evlât edinene geçer. D. Şekil ve usul I. Genel olarak Madde 315.- Evlât edinme kararı, evlât edinenin oturma yeri; birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlâtlık ilişkisi kurulmuş olur. II. Araştırma Madde 316.- Evlât edinmeye, ancak esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı biçimde araştırılmasından, evlât edinen ile edinilenin dinlenmelerinden ve gerektiğinde uzmanların görüşünün alınmasından sonra karar verilir. E. Evlâtlık ilişkisinin kaldırılması I. Sebepleri 1. Rızanın bulunmaması 2. Diğer noksanlıklar II. Hak düşürücü süre Madde 319.- Dava hakkı, evlâtlık ilişkisinin kaldırılması sebebinin öğrenilmesinden başlayarak bir yıl ve her hâlde evlât edinme işleminin üzerinden beş yıl geçmekle düşer. F. Evlâtlık işlemlerinde aracılık Madde 320.- Küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin aracılık faaliyetleri, ancak Bakanlar Kurulunca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılır. BEŞİNCİ AYIRIM A. Soyadı Madde 321.- Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; evli değilse ananın soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır. B. Karşılıklı yükümlülükler Madde 322.- Ana, baba ve çocuk, ailenin huzur ve bütünlüğünün gerektirdiği şekilde birbirlerine yardım etmek, saygı ve anlayış göstermek ve aile onurunu gözetmekle yükümlüdürler. C. Çocuk ile kişisel ilişki I. Ana ve baba ile 1. Kural 2. Sınırları II. Üçüncü kişiler ile Madde 325.- Olağanüstü hâller mevcutsa, çocuğun menfaatine uygun düştüğü ölçüde çocuk ile kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkı diğer kişilere, özellikle hısımlarına da tanınabilir. III. Yetki Madde 326.- Kişisel ilişki kurulmasıyla ilgili bütün düzenlemelerde çocuğun oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir. D. Çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılama I. Kapsamı Madde 327.- Çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderler ana ve baba tarafından karşılanır. II. Süresi Madde 328.- Ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. III. Dava hakkı Madde 329.- Küçüğe fiilen bakan ana veya baba, diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir. IV. Nafaka miktarının takdiri Madde 330.- Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur. V. Durumun değişmesi Madde 331.- Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır. VI. Geçici önlemler 1. Genel olarak 2. Babalığın tespitinden önce VII. Güvence verilmesi Madde 334.- Ana ve baba nafaka yükümlülüklerini sürekli olarak ve ısrarla yerine getirmezlerse ya da kaçma hazırlığı içinde bulundukları, mallarını gelişigüzel harcadıkları veya heba ettikleri kabul edilebilirse hâkim, gelecekteki nafaka yükümlülüklerine ilişkin olarak uygun bir güvencenin sağlanmasına veya gerektiğinde diğer önlemlerin alınmasına karar verebilir. ALTINCI AYIRIM A. Genel olarak I. Koşullar Madde 335.- Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velâyeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velâyet ana ve babadan alınamaz. II. Ana ve baba evli ise Madde 336.- Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velâyeti birlikte kullanırlar. III. Ana ve baba evli değilse Madde 337.- Ana ve baba evli değilse velâyet anaya aittir. IV. Üvey çocuklar Madde 338.- Eşler, ergin olmayan üvey çocuklarına da özen ve ilgi göstermekle yükümlüdürler. B. Velâyetin kapsamı I. Genel olarak Madde 339.- Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun menfaatini göz önünde tutarak gerekli kararları alır ve uygularlar. II. Eğitim Madde 340.- Ana ve baba, çocuğu olanaklarına göre eğitirler ve onun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlâkî ve toplumsal gelişimini sağlar ve korurlar. III. Dinî eğitim Madde 341.- Çocuğun dinî eğitimini belirleme hakkı ana ve babaya aittir. IV. Çocuğun temsil edilmesi Madde 342.- Ana ve baba, velâyetleri çerçevesinde üçüncü kişilere karşı çocuklarının yasal temsilcisidirler. V. Çocuğun fiil ehliyeti Madde 343.- Velâyet altındaki çocuğun fiil ehliyeti, vesayet altındaki kişinin ehliyeti gibidir. VI. Çocuğun aileyi temsil etmesi Madde 344.- Velâyet altındaki çocuk, ayırt etme gücüne sahip ise ana ve babanın rızasıyla aile adına hukukî işlemler yapabilir; bu işlemlerden dolayı ana ve baba borç altına girer. VII. Çocuk ile ana ve baba arasındaki hukukî işlemler Madde 345.- Çocuk ile ana veya baba arasında ya da ana ve babanın menfaatine olarak çocuk ile üçüncü kişi arasında yapılacak bir hukukî işlemle çocuğun borç altına girebilmesi, bir kayyımın katılmasına ve hâkimin onayına bağlıdır. C. Çocuğun korunması I. Koruma önlemleri Madde 346.- Çocuğun menfaati ve gelişmesi tehlikeye düştüğü takdirde, ana ve baba duruma çare bulamaz veya buna güçleri yetmezse hâkim, çocuğun korunması için uygun önlemleri alır. II. Çocukların yerleştirilmesi Madde 347.- Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur veya çocuk manen terk edilmiş hâlde kalırsa hâkim, çocuğu ana ve babadan alarak bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirebilir. III. Velâyetin kaldırılması 1. Genel olarak 2. Ana veya babanın yeniden evlenmesi hâlinde 3. Velâyetin kaldırılması hâlinde ana ve babanın yükümlülükleri IV. Durumun değişmesi Madde 351.- Durumun değişmesi hâlinde, çocuğun korunmasına ilişkin önlemlerin yeni koşullara uydurulması gerekir. YEDİNCİ AYIRIM A. Yönetim I. Genel olarak Madde 352.- Ana ve baba, velâyetleri devam ettiği sürece çocuğun mallarını yönetme hakkına sahip ve bununla yükümlüdürler; kural olarak hesap ve güvence vermezler. II. Evlilik sona erince Madde 353.- Evlilik sona erince velâyet kendisinde kalan eş, hâkime çocuğun malvarlığının dökümünü gösteren bir defter vermek ve bu malvarlığında veya yapılan yatırımlarda gerçekleşen önemli değişiklikleri bildirmek zorundadır. B. Kullanma hakkı Madde 354.- Ana ve baba, kusurları sebebiyle velâyetleri kaldırılmadıkça, çocuğun mallarını kullanabilirler. C. Gelirlerin sarfı Madde 355.- Ana ve baba, çocuk mallarının gelirlerini öncelikle çocuğun bakımı, yetiştirilmesi ve eğitimi için; hakkaniyete uyduğu ölçüde de aile ihtiyaçlarını karşılamak üzere sarfedebilirler. D. Çocuk mallarının kısmen sarfı Madde 356.- Olağan ihtiyaçlar gerektirdiği ölçüde sermaye biçiminde ödemeler, tazminatlar ve benzeri edimler çocuğun bakımı için kısmen kullanılabilir. E. Çocuğun serbest malları I. Kazandırmalar Madde 357.- Ana ve baba, faiz getiren yatırım veya tasarruf hesabı açılmak üzere ya da açıkça ana ve babanın kullanmaması koşuluyla çocuğa yapılan kazandırmaların gelirlerini kendi menfaatlerine sarfedemezler. II. Saklı pay Madde 358.- Ölüme bağlı tasarruf yoluyla çocuğun saklı payı ana ve babanın yönetimi dışında bırakılabilir. III. Meslek veya sanat için verilen mal ve kişisel kazanç Madde 359.- Ana ve baba tarafından bir meslek veya sanat ile uğraşması için çocuğa kendi malından verilen kısmın veya kendi kişisel kazancının yönetimi ve bunlardan yararlanma hakkı çocuğa aittir. F. Çocuk mallarının korunması I. Önlemler Madde 360.- Ana ve baba, çocuğun mallarını yönetmekte her ne sebeple olursa olsun yeterince özen göstermezlerse hâkim, malların korunması için uygun önlemleri alır. II. Yönetimin ana ve babadan alınması Madde 361.- Çocuğun mallarının tehlikeye düşmesi başka bir şekilde önlenemiyorsa hâkim, yönetimin bir kayyıma devredilmesine karar verebilir. G. Yönetimin sona ermesi I. Malların devri Madde 362.- Ana ve baba, velâyetleri veya yönetim hakları sona erince, çocuğun mallarını, hesabıyla birlikte ergin çocuğa, vasisine veya kayyıma devrederler. II. Ana ve babanın sorumluluğu Madde 363.- Ana ve baba, çocuk mallarının geri verilmesinde vekil gibi sorumludurlar. 364 – 395 |
|
|
ÜÇÜNCÜ KISIM BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Genel olarak Madde 396.- Vesayet organları, vesayet daireleri ile vasi ve kayyımlardır. B. Vesayet daireleri I. Kamu vesayeti Madde 397.- Kamu vesayeti, vesayet makamı ve denetim makamından oluşan vesayet daireleri tarafından yürütülür. II. Özel vesayet 1. Koşulları 2. Kurulması 3. Aile meclisi 4. Güvence 5. Sona ermesi C. Vasi ve kayyım Madde 403.- Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür. BİRİNCİ AYIRIM A. Küçüklük Madde 404.- Velâyet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır. B. Kısıtlama I. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı Madde 405.- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır. II. Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim Madde 406.- Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır. III. Özgürlüğü bağlayıcı ceza Madde 407.- Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır. IV. İstek üzerine Madde 408.- Yaşlılığı, sakatlığı, dene-yimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir. C. Usul I. İlgilinin dinlenilmesi ve bilirkişi raporu Madde 409.- Bir kimse dinlenilmeden savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanamaz. II. İlân Madde 410.- Kısıtlama kararı, kesinleşince hemen kısıtlının yerleşim yeri ile nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilân olunur. ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Vesayet işlerinde yetki Madde 411.- Vesayet işlerinde yetki küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir. B. Yerleşim yerinin değişmesi Madde 412.- Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez. DÖRDÜNCÜ AYIRIM A. Koşulları I. Genel olarak Madde 413.- Vesayet makamı, bu görevi yapabilecek yetenekte olan bir ergini vasi olarak atar. II. Eşin ve hısımların önceliği Madde 414.- Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini, vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atar. Bu atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı ve kişisel ilişkiler göz önünde tutulur. III. İlgililerin isteği Madde 415.- Haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya babasının gösterdiği kimse atanır. IV. Vasiliği kabul yükümlülüğü Madde 416.- Vesayet altına alınan kimsenin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar, bu görevi kabul etmekle yükümlüdürler. V. Vasilikten kaçınma sebepleri Madde 417.- Aşağıdaki kişiler vasiliği kabul etmeyebilirler: Madde 418.- Aşağıdaki kişiler vasi olamazlar: B. Atama usulü I. Vasinin atanması Madde 419.- Vesayet makamı, gecikmeksizin vasi atamakla yükümlüdür. II. Geçici önlemler Madde 420.- Vesayet işleri zorunlu kıldığı takdirde vesayet makamı, vasinin atanmasından önce de re’sen gerekli önlemleri alır; özellikle, kısıtlanması istenen kişinin fiil ehliyetini geçici olarak kaldırabilir ve ona bir temsilci atayabilir. III. Tebliğ ve ilân Madde 421.- Atama kararı vasiye hemen tebliğ olunur. IV. Kaçınma ve itiraz 1. Usul Madde 422.- Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden başlayarak on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir. 2. Geçici görev Madde 423.- Vasiliğe atanan kimse, vasilikten kaçınmış veya atanmasına itiraz edilmiş olsa bile, yerine bir başkası atanıncaya kadar vasiye ait görevleri yerine getirmekle yükümlüdür. 3. Karar Madde 424.- Denetim makamı, vereceği kararı vasiliğe atanmış olan kimseye ve vesayet makamına bildirir. V. Görevin verilmesi Madde 425.- Atama kararı kesinleşince vesayet makamı vasinin göreve başlaması için gerekli işlemleri yapar. BEŞİNCİ AYIRIM A. Kayyımlığı gerektiren hâller I. Temsil Madde 426.- Vesayet makamı, aşağıda yazılı olan veya kanunda gösterilen diğer hâllerde ilgilisinin isteği üzerine veya re’sen temsil kayyımı atar: II. Yönetim 1. Kanun gereği Madde 427.- Vesayet makamı, yönetimi kimseye ait olmayan mallar için gereken önlemleri alır ve özellikle aşağıdaki hâllerde bir yönetim kayyımı atar: 2. İstek üzerine B. Yasal danışmanlık Madde 429.- Kısıtlanması için yeterli sebep bulunmamakla beraber korunması bakımından fiil ehliyetinin sınırlanması gerekli görülen ergin bir kişiye aşağıdaki işlerde görüşü alınmak üzere bir yasal danışman atanır: C. Yetki Madde 430.- Temsil kayyımı, kendisine kayyım atanacak kimsenin yerleşim yeri vesayet makamı tarafından atanır. D. Usul Madde 431.- Vasinin atanması usulüne ilişkin kurallar, kayyım ve yasal danışmanın atanmasında da uygulanır. ALTINCI AYIRIM A. Koşulları Madde 432.- Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, ağır tehlike arzeden bulaşıcı hastalık veya serserilik sebeplerinden biriyle toplum için tehlike oluşturan her ergin kişi, kişisel korunmasının başka şekilde sağlanamaması hâlinde, tedavisi, eğitimi veya ıslahı için elverişli bir kuruma yerleştirilir veya alıkonulabilir. Görevlerini yaparlarken bu sebeplerden birinin varlığını öğrenen kamu görevlileri, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar. B. Yetki Madde 433.- Yerleştirme veya alıkoymaya karar verme yetkisi, ilgilinin yerleşim yeri veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde bulunduğu yer vesayet makamına aittir. C. Bildirim yükümlülüğü Madde 434.- Kısıtlı bir kişi bir kuruma yerleştirildiği veya alıkonulduğu ya da ergin bir kişi hakkında vesayete ilişkin diğer önlemlerin alınmasına gerek görüldüğü takdirde, kişinin bulunduğu yer vesayet makamı veya özel kanunlarda öngörülen ilgililer, durumu yerleşim yeri vesayet makamına bildirmekle yükümlüdürler. D. İtiraz Madde 435.- Kuruma yerleştirilen kişi veya yakınları, verilen karara karşı kendilerine bildirilmesinden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edebilirler. E. Usul I. Genel olarak Madde 436.- Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması, aşağıdaki kurallar saklı kalmak üzere, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa tâbidir: II. Yargılama usulü Madde 437.- Hâkim, basit yargılama usulüne göre karar verir. |
|
438 –
2. Kitap 3. Kısım 1. Bölüm: Aile Hukuku – Vesayet – Vesayet Düzeni |
İKİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Nafaka yükümlüleri Madde 364.- Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür. B. Dava hakkı Madde 365.- Nafaka davası, mirasçılıktaki sıra göz önünde tutularak açılır. C. Korunmaya muhtaç kişiler Madde 366.- Korunmaya muhtaç kişi-lerin bakımı, bununla yükümlü kurumlar tarafından sağlanır. Bu kurumlar, yaptıkları masrafları nafaka yükümlüsü hısımlardan isteyebilirler. İKİNCİ AYIRIM A. Koşulları Madde 367.- Aile hâlinde yaşayan birden çok kimsenin oluşturduğu topluluğun kanuna, sözleşmeye veya örfe göre belirlenen bir ev başkanı varsa, evi yönetme yetkisi ona ait olur. B. Hükümleri I. Ev düzeni ve gözetim Madde 368.- Birlikte yaşayan kimseler evin düzenine tâbidir. Bu düzenin kuruluşunda ev halkından her birinin yararı adil biçimde gözetilir. II. Sorumluluk Madde 369.- Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur. III. Altsoyun denkleştirme alacağı 1. Koşulları 2. İstenmesi ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Aile vakfı Madde 372.- Aile bireylerinin eğitim ve öğrenimleri, donanım ve desteklenmeleri ve bunlara benzer amaçların gerektirdiği harcamaların yapılması için kişiler hukuku ve miras hukuku hükümleri uyarınca aile vakfı kurulabilir. B. Aile malları ortaklığı I. Oluşumu 1. Koşulları 2. Şekil II. Süre Madde 375.- Aile malları ortaklığı, belirli veya belirsiz süre için kurulabilir. Süre belirlenmediği takdirde ortaklardan her biri, altı ay önceden bildirmek koşuluyla ortaklıktan çıkabilir. III. Hükmü 1. Elbirliği ile işletme 2. Yönetim ve temsil b. Yöneticinin yetkisi 3. Ortak mallar ve kişisel mallar IV. Ortaklığın sona ermesi 1. Sebepleri 2. Fesih bildirimi, ödemeden aciz, evlenme 3. Ölüm 4. Paylaşma kuralları V. Kazanç paylı aile malları ortaklığı 1. Konusu 2. Özel sona erdirme sebepleri C. Aile yurdu I. Genel olarak Madde 386.- Konutlar, tarıma veya sanayiye elverişli taşınmazlar, eklentileriyle birlikte aile yurdu hâline getirilebilir. II. Kurulması 1. Koşulları 2. Usul ve şekil b. Üçüncü kişilerin haklarının korunması c. Tapu kütüğüne şerh verilmesi III. Sonuçları 1. Tasarruf hakkının sınırlanması 2. Kan hısımlarının aile yurduna alınması 3. Malikin ödemede acze düşmesi IV. Sona ermesi 1. Malikin ölümü hâlinde 2. Malikin sağlığında |
|
396 – 437 |
2. Kitap 3. Kısım 2. Bölüm: Aile Hukuku – Vesayet – Vesayetin yürütülmesi |
İKİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Göreve başlama I. Defter tutma Madde 438.- Vasiliğe atanma kararının kesinleşmesi üzerine vasi ile vesayet makamının görevlendireceği bir kişi tarafından, vakit geçirilmeksizin, yönetilecek malvarlığının defteri tutulur. II. Değerli şeylerin saklanması Madde 439.- Kıymetli evrak, değerli eşya, önemli belge ve benzerleri, malvarlığının yönetimi bakımından bir sakınca yoksa, vesayet makamının gözetimi altında güvenli bir yere konulur. III. Taşınırların satılması Madde 440.- Vesayet altındaki kişinin menfaati gerektirirse değerli şeylerin dışındaki taşınırlar, vesayet makamının vereceği talimat uyarınca, açık artırma ile satılır. Hâkim, özel durumları, taşınırın niteliğini veya değerinin azlığını göz önüne alarak pazarlıkla satışa da karar verebilir. IV. Paraların yatırılması 1.Yatırma zorunluluğu 2. Yatırımların dönüştürülmesi V. Ticarî ve sınaî işletmeler Madde 443.- Vesayet altındaki kişinin malvarlığı içinde ticarî, sınaî veya benzeri bir işletme varsa; vesayet makamı, bunların işletilmesinin devamı veya tasfiyesi için gerekli talimatı verir. VI. Taşınmazların satılması Madde 444.- Taşınmazların satışı, vesayet makamının talimatı uyarınca ve ancak vesayet altındaki kişinin menfaati gerekli kıldığı hâllerde mümkündür. B. Özen ve temsil I. Kişiye özen 1. Küçüklerde b. Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması 2. Kısıtlılarda II. Temsil 1. Genel olarak 2. Yasak işlemler 3. Vesayet altındaki kişinin görüşünün alınması 4. Vesayet altındaki kişinin yapabileceği işler b. Onamamanın sonucu 5. Meslek veya sanat C. Malvarlığının yönetilmesi I. Yönetim ve hesap tutma yükümlülüğü Madde 454.- Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını iyi bir yönetici gibi özenle yönetmek zorundadır. II. Serbest mallar Madde 455.- Vesayet altındaki kişi, kendi tasarrufuna bırakılmış olan mallar ile vasinin izniyle çalışarak kazandığı malları serbestçe yönetir ve kullanır. D. Görevin süresi Madde 456.- Vasi, kural olarak iki yıl için atanır. E. Vasinin ücreti Madde 457.- Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından, olanak bulunmadığı takdirde Hazineden karşılanmak üzere kendisine bir ücret verilmesini isteyebilir. Ödenecek ücret, yönetimin gerektirdiği emek ve yönetilen malvarlığının geliri göz önünde tutulmak suretiyle her hesap dönemi için vesayet makamı tarafından belirlenir. İKİNCİ AYIRIM A. Kayyımın konumu Madde 458.- Bir kimseye kayyım atanması onun fiil ehliyetini etkilemez. Yasal danışmanlığa ilişkin hükümler saklıdır. B. Kayyımlığın kapsamı I. Belli bir iş Madde 459.- Belli bir iş için görevlendirilmiş olan kayyım, vesayet makamının talimatına aynen uymak zorundadır. II. Malvarlığının yönetimi Madde 460.- Kayyım bir malvarlığının yönetimi ve gözetimi ile görevlendirilmiş ise, yalnız o malvarlığının yönetim ve korunması için gerekli olan işleri yapabilir. ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Şikâyet ve itiraz Madde 461.- Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi ve her ilgili, vasinin eylem ve işlemlerine karşı vesayet makamına şikâyette bulunabilir. B. İzin I. Vesayet makamından Madde 462.- Aşağıdaki hâllerde vesayet makamının izni gereklidir: II. Denetim makamından Madde 463.- Aşağıdaki hâllerde vesayet makamının izninden sonra denetim makamının da izni gereklidir: C. Rapor ve hesapların incelenmesi Madde 464.- Vesayet makamı, vasinin belli dönemlerde vereceği rapor ve hesapları inceler; gerekli gördüğü hâllerde bunların tamamlanması veya düzeltilmesini ister. D. İznin bulunmaması Madde 465.- Kanunen gerektiği hâlde vasinin yetkili vesayet dairelerinin iznini almadan yapmış olduğu işlemler, vesayet altındaki kişinin vasinin izni olmaksızın yaptığı işlem hükmündedir. DÖRDÜNCÜ AYIRIM A. Özen yükümü Madde 466.- Vesayet organları ve vesayet işleriyle görevlendirilmiş olan diğer kişiler, bu görevlerini yerine getirirlerken iyi bir yönetimin gerektirdiği özeni göstermekle yükümlüdürler. B. Vasinin sorumluluğu Madde 467.- Vasi, görevini yerine getirirken kusurlu davranışıyla vesayet altındaki kişiye verdiği zarardan sorumludur. C. Devletin sorumluluğu Madde 468.- Devlet, vesayet dairelerinde görevli olanların hukuka aykırı olarak sebebiyet verdikleri zararlardan doğrudan doğruya sorumlu olduğu gibi; vasi, kayyım ve yasal danışmanlara tazmin ettirilemeyen zararlardan da sorumludur. D. Görev ve yetki Madde 469.- Devletin vesayet dairelerinde görevli kişilere karşı rücu davasına bakmaya, vesayet dairelerinin bulunduğu yere en yakın asliye mahkemesi yetkilidir. |
|
470 – 494 |
2. Kitap 3. Kısım 3. Bölüm: Aile Hukuku – Vesayet – Vesayetin sona ermesi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BİRİNCİ AYIRIM A. Küçüklerde Madde 470.- Küçük üzerindeki vesayet, onun ergin olmasıyla kendiliğinden sona erer. B. Hükümlülerde Madde 471.- Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkûmiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis hâlinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkar. C. Diğer kısıtlılarda I. Kaldırılması Madde 472.- Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona erer. II. Usulü 1. İlân 2. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığında 3. Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı ve kötü yönetimde 4. İstek üzerine kısıtlamada D. Kayyımlıkta ve yasal danışmanlıkta I. Genel olarak Madde 477.- Temsil kayyımlığı, kayyımın yapmakla görevlendirildiği işin bitirilmesiyle sona erer. II. İlân Madde 478.- Atamanın ilân edilmiş olması veya vesayet makamının gerekli görmesi hâllerinde, kayyımlığın sona erdiği de ilân olunur. İKİNCİ AYIRIM A. Fiil ehliyetinin yitirilmesi ve ölüm Madde 479.- Vasilik görevi, vasinin fiil ehliyetini yitirmesi veya ölümüyle sona erer. B. Sürenin sona ermesi ve uzatılmaması I. Sürenin dolması Madde 480.- Vasilik görevi, uzatılmadığı takdirde, sürenin dolmasıyla sona erer. II. Engelin veya kaçınma sebebinin ortaya çıkması Madde 481.- Vasi, vasiliğe engel bir sebebin ortaya çıkması hâlinde görevinden çekilmek zorundadır. III. Göreve devam zorunluluğu Madde 482.- Görevi sona eren vasi, yenisi göreve başlayıncaya kadar zorunlu işleri yapmakla yükümlüdür. C. Görevden alınma I. Sebepleri Madde 483.- Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır veya güveni sarsıcı davranışlarda bulunur ya da borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır. II. Usulü 1. İstek üzerine veya re’sen 2. Araştırma ve uyarı 3. Geçici önlemler 4. Diğer önlemler 5. İtiraz ÜÇÜNCÜ AYIRIM A. Kesin hesap ve malvarlığının teslimi Madde 489.- Görevi sona eren vasi, yönetimle ilgili son raporu ve kesin hesabı vesayet makamına vermekle yükümlü olduğu gibi; malvarlığını vesayet altındaki kişiye, mirasçılarına veya yeni vasiye teslim edilmek üzere hazır bulundurmak zorundadır. B. Rapor ve hesabın incelenmesi Madde 490.- Son rapor ve kesin hesap belli zamanlarda verilen rapor ve hesaplar gibi vesayet makamı tarafından incelenir ve onaylanır. C. Vasinin görevine son verilmesi Madde 491.- Son rapor ve kesin hesap onaylandıktan ve malvarlığı vesayet altındaki kişiye, mirasçılarına veya yeni vasiye teslim edildikten sonra, vesayet makamı vasinin görevinin sona erdiğine karar verir. D. Sorumluluk davasında zamanaşımı I. Olağan zamanaşımı Madde 492.- Sorumlu vasi ve kayyıma karşı açılacak tazminat davası kesin hesabın tebliğ edildiği tarihten başlayarak bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. II. Olağanüstü zamanaşımı Madde 493.- Olağan zamanaşımı süresi işlemeye başlamadan önce zarar gören tarafından bilinmesi veya anlaşılması olanağı bulunmayan bir hesap yanlışlığına veya bir sorumluluk sebebine dayanan tazminat davası, hesap yanlışlığının veya sorumluluk sebebinin öğrenilmesinden başlayarak bir yıl içinde açılabilir. E. Vesayet altındaki kişinin alacağı Madde 494.- Vesayet altındaki kişinin vasi veya Devlete karşı alacakları imtiyazlı alacaktır. |
Trackbacks for this post