Ceza hukuku, suç adı verilen insan davranışının yapısını inceleyen ve buna özgü yaptırımlar öngören hukuk dalıdır. Ceza hukukunun iki temel unsuru suç ve cezadır.

Ceza hukuku, suç ve ceza kavramlarını inceleyen kamu hukuku bölümüdür. Genel ve özel ceza hukuku olarak ikiye ayrılır (ceza genel ve ceza özel olarak da ifade edilmektedir).

Genel ceza hukukunun konusu suç kavramının maddi ve manevi unsurlarıyla tanımı, ceza hukukuna hakim olan genel ilkeler, ceza kavramının tanımı, suçu ortadan kaldıran nedenler, cezayı azaltan ve ortadan kaldıran nedenler gibi bütün suçlar için geçerli olan ilke ve teorilerdir.

Özel ceza hukukunun konusu ise ülkenin kanunlarına göre suç sayılan eylemlerin neler olduğu, bunların kapsam ve sınırları, birbirlerinden ayrılan yönleri ile bu suçlara öngörülen cezalardır.

Dar anlamda ceza hukuku, maddi ceza hukuku olarak da adlandırılır ve suçları ve yaptırımlarını konu alır. Geniş anlamda ceza hukuku ise, maddi ceza hukukunun yanı sıra, ceza muhakemesi hukuku ve infaz hukukunu da kapsar.

Ceza hukukunun görevi, toplumsal ve sosyal barışı sağlamaktır.Ceza Kanununun amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir.

Ceza hukukunu ilgilendiren belli başlı davalar şunlardır;

• – Sulh Ceza Mahkemesi davaları
• – Asliye Ceza Mahkemesi davaları
• – Ağır Ceza Mahkemesi davaları
• – Çocuk Mahkemesi davaları
• – Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi davaları
• – İcra Ceza Mahkemesi davaları
• – Fikri ve Sinai Haklar Ceza Mahkemesi davaları
• – Takipsizlik kararına itiraz
• – Tutuklamaya itiraz başvurusu
• – Haksız tutuklama nedeniyle tazminat talebi davaları