Anlaşmalı Boşanma Davası

ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NEDİR ?

Anlaşmalı boşanma davası evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma davasının bir türü olarak  , Türk Medeni Kanunu’nun 166/3 fıkrasında düzenlenmiştir.Buna göre;
“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”

Kanun koyucu Anlaşmalı Boşanma için bazı şartlar öngörmüştür.Buna göre TMK’nın 166/3 fıkrasına göre anlaşmalı olarak boşanmanın şartları şunlardır;

1-) Tarafların evliliğinin en az bir yıl sürmüş olması gerekmektedir. Yargıtay’ın süre konusunda dikkate aldığı tarih tarafların irade beyanında bulundukları tarihtir.Bu süre hakim tarafından re’sen gözetilecektir.

2-) Tarafların birlikte mahkemeye başvurmaları yahut bir eşin açtığı boşanma davasının diğer eş tarafından kabul edilmesi gerekmektedir.

3-) Tarafların duruşmaya bizzat gelerek boşanma konusundaki iradelerini hakimin önünde sözlü olarak da ifade etmesi ve hakimin boşanma beyanlarının kendi özgür iradeleriyle verilmiş olduğuna kanaat getirmesi gerekmektedir.Tarafların iradelerini hiçbir baskı ve tehdit altında olmaksızın serbestçe beyan etmesi esastır.Duruşmada tarafları temsilen avukatların bulunması boşanma için yeterli olmayacaktır.Hakim tarafları dinlemeden boşanmaya karar veremeyecektir.

4-) Taraflar arasında boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda bir protokol ( Anlaşmalı Boşanma Protokolü ) yapmaları ve bu protokolün hakim tarafından uygun bulunarak onaylanması gerekmektedir.Ancak Mahkeme hakimi, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu protokolde gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir.Ancak bu değişikliklerin taraflarca kabulü halinde boşanmaya hükmolunabilir.Taraflar arasında yazılı şekilde protokol hazırlanmamışsa, üzerinde anlaşılan konuları tutanağa geçirtmek suretiyle de boşanmaya karar verilebilir.

Yukarıda sayılan şartların tümünün gerçekleşmiş olması halinde ,evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır ve mahkemece başkaca bir delil aranmaksızın tarafların boşanmalarına karar verilir. Aksi takdirde, ( yani sayılan şartlardan birinin dahi olmaması halinde ) tarafların anlaşmalı olarak boşanma imkanı bulunmamaktadır.Bu durumda eşler arasında çekişmeli bir boşanma davasının varlığından söz etmek gereklidir.

Anlaşmalı boşanma davasında tarafların avukat ile temsil edilmesinin zorunluluğu bulunmamaktadır.Ancak , her ne kadar böyle bir zorunluluk bulunmasa da , taraf menfaatlerinin korunması açısından uzman bir avukat tarafından yardım almalarının yararlarına olacağı şüphesizdir.

ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ

Taraflar arasında düzenlenecek olan “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” aşağıdaki hususları içermelidir ;

1-) Müşterek çocuk bulunması halinde velayet , iştirak nafakası ve çocukla şahsi münasebet tesisi konuları açıkça düzenlenmiş olmalıdır.

2-) Taraflar arasında var ise mal paylaşımına ilişkin düzenleme olmalıdır.

3-) Tarafların birbirlerinden Maddi ve Manevi Tazminat  taleplerinin bulunup bulunmadığı, tazminat talebi olması halinde, miktarı ve ödeme şekli belirtilmiş olmalıdır.

4-) Tarafların birbirlerinden yoksulluk nafakası taleplerinin bulunup bulunmadığı, nafaka talebi olması halinde, miktarı ve ödeme şekli belirtilmiş olmalıdır.

5-) Tarafların birbirlerinde yargılama gideri talep edip etmeyecekleri ve vekil ile temsil ediliyor iseler vekâlet ücreti isteyip istemedikleri de belirtilmiş olmalıdır.

Boşanmak isteyen eşler, kural olarak protokolün içeriğini, kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler.Kanunun belirlediği kriterlere uygun olmayan boşanma protokolleri,  anlaşmalı boşanma davasının reddedilmesine neden olabileceği gibi ,anlaşmalı açılan davanın çekişmeli bir davaya dönüşmesine de neden olabilecektir.Bu sebeple, anlaşmalı boşanma protokollerinde uzlaşılan maddelerin hukuka ve kamu düzenine aykırı hususlar içermemesi gerekmektedir.Bu sebeple hakim, kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı ve konusu imkansız olan hükümler taşıyan bir boşanma protokolünü esas alarak boşanma kararı veremez ve böyle bir protokolü tasdik edemez.